Hakaret Suçu: Sosyal Medyada En Çok Karşılaşılan Davalardan Biri
Türkiye’de en çok şikâyete konu olan suçlardan biri hakaret. Özellikle sosyal medya kullanımının artmasıyla birlikte, hakaret suçuna ilişkin davaların sayısı da hızla yükseldi. Gündelik hayatta ağızdan çıkan bir söz, yazılan bir yorum ya da gönderilen bir mesaj, ceza davasına dönüşebiliyor.
HAKARET SUÇUNUN TANIMI
Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesine göre hakaret, bir kişiye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte söz veya davranışlarda bulunmak olarak tanımlanıyor. Bu suç, yüz yüze olabileceği gibi, telefon, e-posta veya sosyal medya aracılığıyla da işlenebiliyor.
Hakaretin cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Eğer hakaret alenen, yani başkalarının da görebileceği şekilde yapılırsa, ceza artırılabiliyor. Sosyal medya paylaşımları bu kapsamda “alenen” işlenmiş kabul ediliyor.
AVUKATA SOR: “HER SERT SÖZ HAKARET SAYILIR MI?”
Görüştüğümüz bir ceza avukatı, hakaret suçunun kapsamı konusunda en çok yanlış anlaşılan noktaları şöyle aktarıyor:
“Vatandaşlar çoğu zaman, karşı tarafın hoşuna gitmeyen her sözün hakaret olduğunu sanıyor. Oysa eleştiri, ağır eleştiri veya kaba söz hakaret suçunu oluşturmaz. Hakaret sayılabilmesi için kişinin onur, şeref ve saygınlığını doğrudan hedef alması gerekir. Mahkemeler bu konuda genellikle sözün söylendiği ortamı, taraflar arasındaki ilişkiyi ve ifadenin niteliğini dikkate alır.”
Avukat ayrıca, hakaret suçlarında delilin önemine vurgu yapıyor:
“Hakaret iddiası varsa, bunu ispatlamak zorunludur. Yazılı mesaj, ses kaydı, ekran görüntüsü veya tanık beyanı olmadan hakaret suçunun ispatı zordur.”
SOSYAL MEDYADA HAKARET DAVALARI ARTIYOR
Son yıllarda sosyal medya üzerinden yapılan hakaret davaları gündemin üst sıralarında. Twitter (X), Instagram, Facebook gibi platformlarda yazılan küçük düşürücü yorumlar, hakaret davasına konu olabiliyor.
Örneğin, bir kamu görevlisine sosyal medyadan hakaret eden kişi hakkında savcılık soruşturma açabiliyor. Kamu görevlisine görevinden dolayı yapılan hakaret suçlarında ceza daha da ağırlaşıyor.
YARGITAY’DAN EMSAL KARARLAR
- Bir kişinin sosyal medya hesabında “ahlaksız” ifadesi hakaret kabul edilerek ceza verildi.
- Ağır eleştiri niteliğindeki sözler hakaret sayılmadı; “ifade özgürlüğü” kapsamında değerlendirildi.
- WhatsApp grubunda bir kişiye yönelik edilen küfür, aleni olmasa da hakaret kabul edilerek ceza verildi.
Bu kararlar, mahkemelerin her olayda farklı bir değerlendirme yaptığını ve bağlama büyük önem verdiğini gösteriyor.
HAKARET SUÇUNDA ŞİKÂYET SÜRESİ
Hakaret suçu, mağdurun şikâyetine bağlıdır. Mağdur, hakareti öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikâyette bulunmak zorundadır. Bu süre geçirilirse dava açılamaz.
Şikâyet dilekçesi savcılığa, polis veya jandarma karakoluna yapılabilir. Ayrıca e-Devlet üzerinden de suç duyurusu başvurusu mümkündür.
CEZADAN KURTULMA YOLLARI
Hakaret suçunu işleyen kişinin bazı durumlarda cezadan kurtulması veya cezanın azaltılması mümkündür. Örneğin:
- Hakaret edilen kişinin tahrik edici davranışları varsa, ceza indirilebilir.
- Fail, duruşmada mağdurdan özür dilerse ve mahkeme bu özrü samimi bulursa, hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) uygulanabilir.
- Tarafların uzlaşması halinde dava düşebilir.
SONUÇ
Hakaret suçu, özellikle dijital çağda çok daha görünür hale geldi. İnsanlar çoğu zaman sosyal medyada özgürce yazdıklarını düşünse de, paylaşılan her söz yasal sorumluluk doğurabiliyor.
Hakarete maruz kalanların şikâyet süresini kaçırmadan başvuru yapmaları, suç isnadıyla karşılaşanların ise savunmalarını güçlü delillerle yapmaları gerekiyor. Sürecin doğru yönetilmesi için uzman bir ceza avukatı ile çalışmak, hem hak kayıplarını önlüyor hem de davanın seyrini doğrudan etkiliyor.
