Donald Trump’ın Putin ile yapacağı görüşmeyi “Bana doğru gelmedi” diyerek iptal etmesi, yüzeyde kişisel bir kararsızlık gibi görünse de, derinde Batı içi güç rekabetinin yeni bir evresine işaret ediyor.
Bu iptal, yalnızca ABD iç siyasetinde değil, küresel güç denkleminde de “kontrollü gerilim” stratejisinin bir parçasıdır. Zira birkaç gün önce Putin’in “Trump’la vakit kaybetmeyeceğim” sözleri, Rusya’nın artık Washington’la değil, Washington’un çözüldüğü sistemin artıklarıyla muhatap olduğu yönündeki jeopolitik mesajın kodlarını taşır.
Bu durum, Soğuk Savaş sonrası dönemde ABD’nin küresel söylem üstünlüğünün sona erdiği, güç dengesinin “algı yönetimi” değil, “fiilî caydırıcılık” üzerinden yeniden kurulduğu bir çağın habercisidir.
Trump’ın cümlesi kısa ama ağır: “Bana doğru gelmedi.” Amerikan siyasetinde bu tür basit cümleler, genellikle bir “karar” değil, bir işaret fişeğidir. Çünkü Trump’ın dili, derin devletin karmaşık diplomatik dilinin tersine, pazarlıkçı bir tüccarın dili gibidir; söylemediği, söylediğinden fazlasını taşır. “Doğru gelmedi” demesi, aslında “şartlar değişti, çıkar dengesi bozuldu” anlamına gelir.
Putin’in birkaç gün önce yaptığı açıklama ise daha çıplak ve tarihî bir tını taşır: “Trump’la vakit kaybetmeyeceğim.” Bu, bir politik tavırdan öte, medeniyet dilleri arasındaki kopuşun ilanıdır. Çünkü Putin, artık ABD başkanlarını değil, ABD’nin devlet olarak varlığını sorgular noktadadır. Rusya’nın söyleminde bu tür cümleler, genellikle savaşsız zaferlerin arifesinde duyulur.
Trump’ın iptali, Washington’daki bölünmenin de yankısıdır. Biden yönetiminin Ukrayna dosyasındaki tıkanıklığı, Pentagon’un Asya ekseninde Çin’e kayması, NATO’nun ise Avrupa’da içe kapanması; tüm bunlar ABD’nin “stratejik dağınıklık” evresine girdiğini gösteriyor. Böyle bir dönemde Putin’le yapılacak her görüşme, güç gösterisinden çok zaaf ifşası riski taşır. Trump, o zaafı Alaska zirvesindeki gibi yüklenmek istemedi.
Öte yandan, Putin’in söyleminde “vakit kaybı” ifadesi, Batı’nın artık “eşit muhatap” görülmediği bir dünyayı resmediyor. 1991 sonrası dönemin “tek kutuplu yanılsaması” artık tamamen çökmüş durumda. BRICS genişliyor, enerji denklemleri dolar sisteminin dışına taşınıyor, askeri bloklar yerini enerji bloklarına bırakıyor. Putin’in bu tavrı, Rusya’nın kendi tarihsel bilinç kodlarına dönüşüdür: Batı’yla değil, Asya’yla kurulan yeni Roma fikrinin devamı.
Trump ise bunu görüyor. Ama kabul etmiyor. Çünkü ABD için Rusya’yı tanımak, kendi çöküşünü kabul etmektir. Bu yüzden görüşmeyi iptal etti. “Doğru gelmedi” ifadesi aslında bir diplomatik kaçış cümlesidir. Bu cümle “Kendimle yüzleşmeye hazır değilim” anlamına gelir.
Bu küçük diplomatik manevra, aslında büyük tarihsel kırılmanın semptomudur. 21. yüzyılın ikinci çeyreği, artık “karşılıklı tehdit” değil, “karşılıklı ilgisizlik” çağıdır. Putin ve Trump arasındaki iptal edilen görüşme, bu ilgisizliğin resmîleşmesidir. Yani artık taraflar savaşmakla değil, birbirlerini gereksiz bulmakla meşguller.
Ve bu, tarihte her zaman savaşlardan daha tehlikeli bir evredir.
Facebook Yorum
Yorum Yazın