COĞRAFYA GERÇEKTEN KADERİMİZ MİDİR?

Coğrafya gerçekten kaderimiz midir? Bu soruyu aslında sık sık hatırlamak ve hatırlatmak gerekir bence. Bu cümle bazen doğru olabilir ama asıl kader; toplumun kendine nasıl bir yön çizdiğiyle alakalıdır.

Mesela, İsrail' de su yok ama, İsrail'de tarım oldukça gelişmiş bir alan. İsrail taze ürün ihracatçısı ve tarım teknolojilerinde lider..

Japonya'da çok sık büyük şiddette depremler oluyor ama bina yıkımı ve ölüm yok denecek kadar az. Bunun sebebi disiplin, ahlak ve bilimden şaşmamaları olabilir mi?

Norveç çok soğuk ve dağlık. Yani tarım alanları kısıtlı. Ama dünyada refah alanında ilk sıralarda.

Singapur gibi küçük bir ada devleti coğrafi kısıtlarına rağmen dünya finans merkezi haline geldi.

Bir de olumlunun olumsuzuna bakalım. Mesela Nijerya; petrol zengini ama yolsuzluk diz boyu. Aslında ekonomisi dünyada üst sıralarda. Ama neden yolsuzluk var. Peki doğudan batıya neden göç var? Batıdan doğuya neden yok? Aslında yeraltı kaynakları doğuda daha zengin değil mi? 

Demek ki, yeraltı ve yer üstü kaynaklar yeterli değilmiş. Bir toplumun kaderi sadece doğaya değil, o toplumun nasıl örgütlendiğine ve yöneticilerine de bağlıdır.

İslam dünyasının en önemli tarihçi -sosyologlarından olan İbn Haldun,"Mukaddime" adlı eserinde ise coğrafyanın toplumların karakteri üzerindeki etkisini açıkça ortaya koymaktadır.

Mesela sıcak iklimde yaşayan insanlar daha gevşek, soğuk iklimlerde yaşayan insanlar ise daha çalışkan ve mücadeleci olurlar.

Coğrafyanın başlangıç koşullarını belirlediği doğru olabilir ama insan iradesi, yönetim, vizyon ve emek bu koşulları dönüştürebilir.

Hatırlıyorum yıllar önce "Türkiye" dünyada kendi başına yetebilen 7 ülkeden birisiydi. Şimdiyse birçok şeyi ithal eder hale geldi. Coğrafya aynı coğrafya. Değişen nedir sizce?

Birde Ortadoğu'ya bakalım. Ateşi hiç düşmeyen bölge. Sizce neden burda krizler, savaşlar bitmiyor. Ortadoğu dünyanın en büyük petrol ve doğalgaz rezervlerine sahip. Bu durum küresel güçlerin bu bölgeye olan iştahını kabartıyor. Üç kıtanın kesişim noktası. Kutsal şehirler burada. Boğazlar, deniz geçitleri (Hürmüz Boğazı, Süveyş kanalı) buradan geçiyor. Yani kontrol açısından çok önemli. Bütün bunlar dış güçlerin iştahını kabarttığı doğrudur. Ama bu bölgede ki ateşin tek sebebi bu değil ki. Etnik ve mezhepsel  bölünmeler çatışmalara sebep oluyor.

Bölgede pek çok devlet tek adam yönetimi, askeri rejim yada darbe yönetimi ile yönetiliyor. Kadınların buralarda söz hakları çok kısıtlı. Gene geldik eğitim ve ekonominin önemine. Buralarda eğitim ve ekonomi zayıf olduğu için terör örgütleri ve radikal gruplar etkili bir şekilde faaliyet göstermektedir. Yani demokrasi ve özgürlük eksik.

Aklıma deli sorular geliyor. Mesela neden Avrupada savaş ya da kriz olmuyor. Olmasında, dünyanın hiç bir yerinde savaş olmasın. Ama neden diye de sorasım geliyor. Ya da ABD'ye gitmek için "green kart" için binlerce kişi başvuruda bulunuyor? Ortadoğu'nun "green kartı" olamaz mıydı?

Ya da yıllar önce Türkiye'ye beyin göçü olurken şimdilerde niye Türkiye dışına beyin göçü var? Ekonomik sorunlarımızı hep dış güçlere mal etmeye çalıştı bir kesim. Ama bu kesim neden iç güçleri hiç sorgulamadı. 

İsrail'in Gazze'ye ve diğer Ortadoğu ülkelerine açtığı savaş ve şiddetten bahsediyoruz. İsrail'in ürettiği ürünler kullanılmasın deniliyor. Peki neden o ürünler Ortadoğu'da yada Türkiye de üretilmiyor diye sormak aklımıza gelmiyor ya da işimize mi gelmiyor?

Yine dönüp dolaşıp yolumuz Atatürk'e geliyor. Ne demiş Atatürk; "Eğer bir gün, benim sözlerim bilimle ters düşerse, bilimi seçin"  Dünyada bir çok ülkede Atatürk'ün Anıtı vardır. Çin'de "Atatürk" zorunlu ders olarak verilir.

Yani sözün kısası coğrafya kaderimiz olabilir ama yazgıyı insan belirler.

Yani kısacası demem o ki; coğrafyanın kaderimiz olmasını, fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller belirleyecek...